انبوده داده‌ها؛ باتلاقی برای پژوهشگر
تاریخ انتشار: ۲۰ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۸۲۹۶۰
ایسنا/اصفهان صحبت درباره اینکه پژوهش همچون امور دیگر در مسیر خود با تله‌هایی مواجه است، چندان جدید نیست. تله‌هایی که پژوهش را از کارآمدی خود دورتر و دورتر می‌سازد. من هم در مسیر پژوهش قرار گرفته‌ام. زمان چندان زیادی از آن نمی‌گذرد، اما همواره با خود فکر و با همکارانم صحبت می‌کنم و یا به فراخور طرح‌های جدیدی که به‌عنوان مشاور برای سازمان‌ها و نهادها انجام می‌دهیم، این قلقلک به سراغمان می‌آید که نکند مسیر اشتباه باشد؟!
این‌بار به واسطه نوشتن سعی کردم تا این دغدغه را عیان‌تر دنبال کنم و مشکلاتی که به تعبیر من تله‌هایی بر سر راه امر پژوهش است را لااقل در کنار هم بیاورم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بنابراین، ادامه متن را به تله‌هایی اختصاص داده‌ام که هر پژوهشگری را در مسیر انجام هر مدل پژوهشی گرفتار خواهد کرد و این دور از ذهن نیست، چرا که پژوهش در هر حیطه و زمینه‌ای، سروکله‌زدن مدام با مسائلی است که دائماً در حال تغییر است و این ما را به اشتباه خواهد انداخت:
تکرار؛ اولین و پرتکرارترین تله پیش‌رو
پژوهش این خصلت را دارد که گَرد تکرار بر آن بنشیند. تکرار، شروع ازبین‌رفتن ماهیت پژوهش است. ماهیتی که ایجاب می‌کند همواره با مسائل و موضوعات جدید باید شیوه برخورد منطبق و به‌روزی داشته باشیم. مسائل آنچنان پیچیده و یا به تعبیر «جان لنگ» غامض و شرور است که احتمال فریب‌خوردن در مسیر پژوهش بالا می‌رود. مسائل و مشکلاتی که یک جامه بر تن دارند، اما تفاوت ماهوی آنان زمین تا آسمان است. از آنجایی که پژوهش مشخصاً دستگاه ذهنی پژوهشگر را نشانه می‌رود لازم می‌شود که هر از گاهی پژوهشگر پوسته دیدگاه‌ها و طرز نگاهش را بشکند و دوباره به زرده برسد. بهتر است بگویم اهتمامی پیوسته در برپاکردن نظمی نو در دستگاه فکری- ذهنی خود که همیشه این مصرع را یادآور من می‌شود: «فلک را سخت بشکافیم و طرحی نو دراندازیم»، همه‌چیز را کنار بگذارد و دوباره شروع به نگریستن کند. با همان جدیت و همت اشاره شده در مصرع.
زمان آبستن فرسایش است
در مسیر پژوهش افسونی به نام زمان وجود دارد. معمولا کمال‌گرایی و وسواس در پژوهشگران به چشم می‌خورد و این دو ویژگی در کنار خوبی‌های خود، ما را پذیرای این افسون می‌کند. بنابراین ویژگی مهم دیگری که یک پژوهشگر باید داشته باشد برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت زمان در پژوهش است. کمبود آن پژوهش را ابتر می‌کند و زیادی آن هم فرسایش را به همراه دارد. فرسایش ذهنی که می‌تواند به فرسایش جسمی هم ختم شود، در نهایت نتایج پژوهش را تحت‌الشعاع خود قرار خواهد داد.
کارفرمای تمامیت‌خواه
در پژوهش‌هایی که به صورت فراخوان از سوی سازمان‌ها اعلام می‌شود و نه صرفا پژوهش‌هایی که با مقاصدی همچون تهیه مقاله و کارهای آکادمیک انجام می‌شود، عاملی به نام کارفرما نقش مهمی را در امر پژوهش بازی می‌کند، تا جایی که می‌تواند حتا دو تله‌ی پیشین را مرگ‌بارتر کند و یا بلعکس، به عمیق‌شدن تله‌ها دامن نزند و مسیر را هموارتر سازد. کارفرمایانی که بدون توجه به عواملی همچون فوریت طرح، بودجه و بستر انجام طرح، زیاده‌خواه و تمامیت‌خواه هستند تمام متن پژوهش را تحت‌الشعاع قرار خواهند داد. بنابر تجربه، شکل‌گیری گفت‌وگو میان پژوهشگران به عنوان تیم مشاور و کارفرما اثری تسهیل‌کننده به دنبال خواهد داشت.
دایره روز به‌روز کوچک‌تر می‌شود
اگر مدام پشت میزهایمان نشسته باشیم و پژوهش را محدود به میز و سیستم بدانیم، تا ابد همانجا خواهیم ماند. درواقع در برشی از زمان و مکان به دام خواهیم افتاد. اکتشاف و خلاقیت رفته‌رفته کم‌رنگ می‌شود، اما باید از مرز آموخته‌های پیشین عبور کرد.
سوگیری، آغاز و پایانی مشخص برای پژوهش
سوگیری خودآگاهانه تناقض محض با امر پژوهش است. اما فکر می‌کنم سوگیری‌هایی که از خلال ناخودآگاه ما سر بیرون می‌آورند و خودشان را در متن پژوهش می‌نشانند داستانی دیگر دارد. شخصا فکر می‌کنم که رفت و آمد در امر پژوهش این تله را تا حد زیادی خنثی کند. بدین صورت که پژوهشگر مدام نظرات را بشنود، گفت‌وگو کند و مسیر و نتایج پژوهش را با دیگران به اشتراک بگذارد. به‌نظر می‌رسد این تله در پژوهش‌های تیمی کمتر بروز کند، چرا که تفاوت در دیدگاه‌ها منجر به شکل‌گیری گفت‌وگو می‌شود و گفت‌وگو نظرات، تصورات و اعتقادات را از لایه ناخودآگاه به لایه خودآگاه خواهد آورد.
انبوده داده‌ها به مثابه باتلاقی برای پژوهشگر
شاید در ابتدای راه همواره نگران و پریشان حال باشیم که داده نیست و یا داده کم است، اما نقطه مقابلی هم وجود دارد که با تلی از داده‌ها مواجه می‌شویم که دیگر نمی‌دانیم با آن‌ها چه‌کار کنیم؟! در چنین موقعیتی است که تله کمال‌گرایی هم به سراغمان آمده و بر آشفتگی‌مان بیشتر می‌افزاید. پیش خود می‌گوییم در آن بیابان برهوت داده، یکی‌یکی داده‌ها را از زیر سنگ هم که شده پیداکردیم، اما حالا از آن استفاده‌ای نکنیم؟ بنابراین در کنار مدیریت زمان، یک پژوهشگر باید بر داده‌ها، چه در مرحله جمع‌آوری و چه در مرحله تحلیل مدیریت داشته باشد. در غیر این صورت پژوهش متوقف می‌شود یا دقیق‌تر بگویم، سرهم‌بندی می‌شود. حتماً با این صحنه مواجه شده‌ایم که در اواسط مسیر، تلی از کاغذهای پرسشنامه، وویس‌های ضبط‌شده از مصاحبه با افراد، نقشه‌ها، اعداد و ارقام در قالب فایل‌های اکسل در قفسه‌هایمان جمع شده است، این همان باتلاقی است که گیرافتادن در آن، ما را از ادامه مسیر باز می‌دارد.
با این همه تله‌ها بیش از آن چیزی است که فکرش را می‌کنیم. ثابت و تکراری نیستند و دائماً در حال تغییر هستند. اما اگر از وجود چنین تله‌هایی آگاه باشیم و گه‌گداری به خودمان تلنگری بزنیم به پژوهشی اصیل‌تر دست خواهیم یافت.
یادداشت از عباس کیانی، پژوهشگر حوزه معماری شهری
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی علمی و آموزشی پژوهش استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی فرهنگی و هنری استانی علمی و آموزشی امر پژوهش تله هایی گفت وگو داده ها تله ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۸۲۹۶۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چرا کمتر شاهد خبرنگاری تحقیقی و پژوهشی هستیم؟
غلامرضا آذری استاد ارتباطات در گفتگو با خبرنگار پژوهش خبرگزاری آنا در پاسخ به این سوال که چقدر در حوزه رسانه و ارتبطات در دهه اخیر به مطالعات و ره آورد‌هایی تازه دست پیدا کردیم، گفت: اگر بخواهیم واقع بینانه بگویم در این سال‌ها نسبتا خیلی خوب نتوانستیم در حوزه مطالعات و نظریه‌های جدید ارتباطاتی گام برداریم. تلاش‌هایی در دولت‌های گذشته برای پژوهش صورت گرفته، اما نبود بودجه لازم و مکفی و نبود فضای لازم برای کار پژوهشی در این سال‌ها باعث شده تا ان طور که ترسیم کرده بودیم از رشد لازم برخوردار نشویم. دلیل دیگری هم هست و این که انتصاب مدیران در مقاطع کوتاه و نبود توجه از جانب آن‌ها به بحث پژوهش است. مورد بعدی دیگر این که رساله‌های دکتری، عادلانه و به ترتیب واقعیت تخصیص و توزیع نمی‌شود و به عنوان مثال رساله‌هایی که می‌تواند خط مشی‌های علمی و پژوهشی گسترده داشته باشند به پژوهشگران متخصص و زبده سپرده نمی‌شود.
وی ادامه داد: در همین دانشگاه آزاد که بنده سابقه چند دهه تدریس را در آن دارم باید بگویم که نبود مرکز پژوهشی کاربردی در آن که تحقیق‌ها جنبه عملیاتی داشته باشند و همچنین اختصاص ندادن بودجه مکفی سبب شده تا خیلی ره آورد مثبتی را شاهد نباشیم. امیدوارم که در سال‌های اخیر این پژوهش و تحقیقات به سمتی هدایت شود که اساتید و دانشجویان در حل مسیله و کشف نظریه‌های جدید پیشقدم شوند.
وی در خصوص این که چقدر توانستیم در این سال‌ها خبرنگار تخصصی و ژرف نگر تربیت کنیم این طور پاسخ داد: خبر از نظر من یکی از حوزه‌های موفق است، اما در همین حوزه توزیع عادلانه نداشتیم. دردانشگاه‌های علامه، تهران، سوره و آزاد که به صورت جدی به تربیت دانشجویان این رشته می‌پردازند اگر یک اماری بگیریم که از مجموع فارغ التحصیلان ان‌ها چقدر جذب بازار کار رسانه شدند به یک نمره قابل قبولی دست پیدا نمی‌کنیم، اما در همین فضای کار خبری وروزنامه نگاری می‌بینیم که از رشته‌های دیگری مثل فنی و مهندسی، پزشکان، پیراپزشکان و ... وجود دارند که خیلی موفق هم ظاهر شدند و کار می‌کنند. به نظرم بخشی از کار خبری ذاتی و وراثتی است و بخش دیگر آن وظایف دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی است. در کل باید بگویم که فعالانی که در این حوزه مشغول به کار هستند به صورت جدی و پرتلاش ظاهر شدند با بضاعت مالی اندکی که در این شغل و در مقایسه با کشور‌های دیگر شاهد هستیم که گا‌ها حتی به چند برابر هم می‌رسد، اما می‌بینیم که خبرنگاران باعشق به کار خود مشغول هستند.
آذری ادامه داد: خبرنگاری پژوهشی را خیلی کمتر شاهد هستیم بطوریکه یک خبرنگار با تسلط برتمام جوانب یک موضوع به سراغ آن برود و سعی در واکاوی و ارائه یک تحلیل جامع نسبت به آن اقدام کند. با رصدی که در این سال‌ها نسبت به خیلی از موضوعات منتشر شده در رسانه‌ها داشتم شاهد هستم که خبرنگاران به سراغ تولید مطالب سطحی و کپی از سایر همکاران مشغول هستند و البته باید بگویم که شاید یکی از دلایل آن مسائل مالی باشد که سبب شده ژرف نگری و توجه به عمق موضوعات را در آثار خبرنگاران شاهد نباشیم.
انتهای پیام/
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلالهای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت